เป็นที่ทราบกันดีว่า “โรคไต” ถือเป็นหนึ่งในโรคสำคัญที่ทำให้คุณภาพชีวิตผู้ป่วยลดลงอย่างมาก และหากไม่ได้รับการรักษาด้วยการล้างไต ฟอกไต อย่างถูกต้องเหมาะสมแล้ว ก็อาจส่งผลทำให้เป็นอันตรายร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้
แต่ทั้งนี้ ทราบหรือไม่ว่า สาเหตุของการเสียชีวิตในคนไข้ฟอกไตนั้น จริง ๆ แล้วไม่ได้เกิดจาก โรคไต แต่เสียชีวิตจากภาวะแทรกซ้อนและโรคแทรกซ้อนมากกว่า ซึ่งโรคแทรกซ้อนอันดับ 1 นั้นได้แก่ โรคหัวใจและหลอดเลือด ซึ่งเกิดขึ้นได้จากการฟอกไตที่ไม่มีประสิทธิภาพและทำให้มีของเสียตกค้างอยู่ในร่างกายมากเกินไป จนไปกระตุ้นให้เกิดการอักเสบเรื้อรังในเส้นเลือด ดังนั้น เราจึงกล่าวได้ว่า การฟอกไตที่มีประสิทธิภาพนั้น มีผลต่อการยกระดับคุณภาพชีวิตผู้ป่วยโรคไต และช่วยให้อายุของผู้ป่วยโรคไตนั้นอยู่ได้นานขึ้นเหมือนคนปกติ
การฟอกไตรูปแบบใหม่ เพื่อคนไข้โรคไตปลอดภัยมากขึ้น
โดยปกติแล้วคนไขโรคไตระยะท้าย ๆ จำเป็นต้องได้รับการรักษาด้วยการฟอกเลือด ซึ่งการฟอกเลือดแบบวิธีมาตรฐาน ที่เรียกว่า “Conventional Hemodialysis” นั้น แม้จะเป็นการฟอกเลือดที่มีประสิทธิภาพ แต่ก็มีข้อจำกัดในการนำของเสียออกจากร่างกาย หรืออธิบายให้เข้าใจง่าย ๆ คือ ยังถือว่าเป็นการฟอกเลือดที่เอาของเสียออกจากร่างกายได้ไม่มากเท่าไร จึงทำให้ของเสียที่ยังตกค้างอยู่ในร่างกายไปกระตุ้นเม็ดสี ทำให้สีผิวของคนไข้โรคไตดำคล้ำขึ้น แต่ทั้งนี้ก็จะไม่ได้ดำคล้ำในทันที แต่จะค่อย ๆ ดำคล้ำขึ้นตามปริมาณของเสียตกค้างที่สะสมอยู่ในร่างกาย
ทั้งนี้ ของเสียที่ตกค้างจากการฟอกเลือดในแบบวิธีมาตรฐานนั้น ยังมีผลทำให้อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนที่เป็นอันตรายได้อีก จึงทำให้ปัจจุบันได้มีการคิดค้น “เครื่องฟอกไตแบบใหม่” ผ่านวิธีการฟอกเลือดที่มีชื่อว่า “Hemodiafiltration” ขึ้นมา ซึ่งเป็นการฟอกเลือดล้างไตแบบมีประสิทธิภาพสูง โดยมีกลไกในการนำของเสียออกจากร่างกายที่แตกต่างกัน ทำให้สามารถนำของเสียออกจากร่างกายได้ดีกว่า จึงทำให้คนไข้โรคไตที่ฟอกเลือดด้วยวิธี Hemodiafiltration นั้นปลอดภัยมากกว่าคนไข้ที่ยังฟอกเลือดล้างไตแบบเดิม
ข้อดีของการฟอกเลือดล้างไตแบบ Hemodiafiltration
ข้อดีที่เห็นได้อย่างชัดเจนเป็นรูปธรรมของการฟอกเลือดล้างไตแบบ Hemodiafiltration นั้น คือสีผิวของคนไข้นั้นจะไม่ดำคล้ำ เหมือนกับคนไข้ฟอกไตด้วยแบบวิธีมาตรฐาน เนื่องจากสามารถนำเอาของเสียออกจากร่างกายได้ในโมเลกุลที่ใหญ่ขึ้นมากกว่า ทำให้การตกค้างของของเสียในร่างกายลดน้อยลง การกระตุ้นเม็ดสีที่ทำให้ผิวดำคล้ำนั้นก็ลดน้อยลงไปด้วย แต่นอกจากนั้นแล้ว การฟอกเลือดล้างไตด้วยวิธี Hemodiafiltration ก็ยังมีข้อดีอีกหลาย ๆ ข้อที่สำคัญ ดังต่อไปนี้
- มีส่วนช่วยทำให้คนไข้นอนหลับได้ดีขึ้น รวมถึงอยากอาหารมากขึ้น ทำให้คุณภาพชีวิตดีขึ้นเป็นลำดับ
- ช่วยบรรเทาปัญหาภาวะซีด หรือโลหิตจางให้ดีขึ้นได้
- ช่วยลดความเสี่ยงในการติดเชื้อได้มากขึ้น
- ช่วยลดโอกาสในการเกิดภาวะแทรกซ้อน อาทิ โรคหลอดเลือดหัวใจ ซึ่งทำให้คนไข้มีอายุที่ยืนยาวได้มากขึ้น เหมือนกับคนปกติ
ความสำคัญของการฟอกเลือดล้างไต ที่ผู้ป่วยและญาติคนไข้ควรรู้
แท้จริงแล้ว การฟอกเลือดล้างไตนั้น คือ กระบวนการในการพยายามยืดอายุคนไข้ให้อยู่ได้อย่างยาวนานที่สุด โดยมีคุณภาพที่ชีวิตที่ดีที่สุด เพราะสำหรับคนไข้โรคไตนั้น จะไม่ทำการฟอกเลือดล้างไตก็ได้ แต่ก็จะใช้ชีวิตอย่างยากลำบาก และมีอายุขัยเฉลี่ยที่สั้นกว่าคนปกติ เนื่องจากไตที่ปกติทำหน้าที่ในการขับของเสียออกจากร่างกายไม่สามารถทำหน้าที่ได้อย่างที่ควรจะเป็น โดยถ้าคนไข้โรคไตไม่ทำการฟอกเลือดล้างไต ก็จะทำให้ต้องใช้ชีวิตอยู่ในภาวะซีด เหนื่อย หอบ ตัวบวม เบื่ออาหาร และคลื่นไส้ อยู่ตลอดเวลา เนื่องจากไม่มีกลไกในการนำของเสียออกจากร่างกาย
ดังนั้น ในการที่จะทำให้คนไข้โรคไตอยู่ได้อย่างมีความสุข มีคุณภาพชีวิตที่ดีที่สุด และมีอายุขัยเฉลี่ยยาวนานขึ้นเหมือนกับคนปกติทั่วไปนั้น การฟอกเลือดล้างไตคือคำตอบที่ดีที่สุด ซึ่งวิธีการฟอกเลือดล้างไตแบบที่มีประสิทธิภาพที่สุดในปัจจุบันนั้น ก็ได้แก่ การฟอกเลือดล้างไตแบบ Hemodiafiltration นั่นเอง
“ความดันสูง ตัวบวม ตัวซีด เหนื่อยง่าย
สัญญาณอันตรายระยะท้าย ๆ โรคไต
ถ้าอยากทราบว่าไตเสื่อมมีปัญหามากน้อยแค่ไหน
เจาะเลือดตรวจสุขภาพประจำปีให้ไว
รู้ก่อน ปลอดภัย รักษาไตได้ทันท่วงที”
แพทย์หญิง โชติมา พิเศษกุล
อายุรแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางโรคไต
โรงพญาบาลพญาไท 3
