ในแต่ละปีที่ผ่าน เรามักจะได้ยินข่าวคราวการแพร่ระบาดของโรคต่าง ๆ เกิดขึ้นไม่มากก็น้อย โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับโรคระบบทางเดินหายใจ หรือ โรคปอดติดเชื้อ ที่ถือว่าเป็นโรคยอดฮิตที่มักมีข่าวมาให้เราได้ยินและระแวงระวังกันทุกปี ด้วยเพราะเป็นกลุ่มโรคที่แพร่กระจายได้ง่ายผ่านการไอจาม รวมถึงยังถูกลมพัดพาไวรัสไปยังสถานที่ต่าง ๆ ได้อีก แล้วพอใครสูดหายใจเอาไวรัสเข้าไป ก็มีโอกาสติดเชื้อได้ทันที ซึ่งเมื่อมีข่าวระบาดออกมาทีไร ผู้คนก็มักจะหวั่นใจและหวาดกลัวกันอยู่เสมอจนแทบไม่เป็นอันกินอันนอน
ดังนั้น เพื่อให้เราสามารถใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุขมากขึ้น รู้เท่าทันมากขึ้น และปลอดภัยจาก โรคปอดติดเชื้อ ระบาดได้มากขึ้นในช่วงเวลาที่มีข่าวออกมาแต่ละครั้ง วันนี้เราจึงมีแนวทางเตรียมตัวรับมือดี ๆ กับสถานการณ์แพร่ระบาด โรคปอดติดเชื้อ มาฝากกันครับ โดยมีลำดับขั้นตอนรายละเอียดต่าง ๆ 5 ข้อ ดังต่อไปนี้
1.กรองข่าวให้ดีก่อน อย่าเพิ่งตื่นตระหนกเกินไปก่อน
บ่อยครั้งข่าวการระบาดก็ไม่ได้เป็นการระบาดจริง ๆ ไม่ได้รุนแรงจริง ๆ แต่เป็นการถูกบิดเบือนข้อมูลให้ดูน่าหวาดกลัวไปจนเกินจริงมากกว่า ซึ่งเพื่อเป็นการเตรียมตัวรับมือได้อย่างถูกต้องและเหมาะสมที่สุด เราจึงควรเลือกรับข่าวสารข้อมูลการแพร่ระบาดจากแหล่งข่าวที่น่าเชื่อถือที่สุด ที่เป็น Primary Source ซึ่งอย่างในวงการแพทย์บ้านเรา ก็สามารถเข้าไปติดตามที่เว็บไซต์ของกรมควบคุมโรคได้เลย จะทำให้เราได้ข้อมูลที่จริงที่สุด
หรือถ้าจะให้น่าเชื่อถือยิ่งขึ้นไปอีก และเร็วทันติดสถานการณ์ได้แบบสุด ๆ ก็สามารถเข้าไปติดตามข่าวสารได้โดยตรงที่เว็บไซต์ของ WHO หรือองค์การอนามัยโลก รับรองได้เลยว่า เราจะได้รับข้อมูลที่ถูกต้องแน่นอน
2.ตรวจสอบตัวเราและคนชิดใกล้ว่า เกี่ยวข้องมากน้อยแค่ไหนกับแหล่งแพร่เชื้อ
ทุกครั้งของการเกิดเหตุการณ์แพร่ระบาดโรคระบบทางเดินหายใจ หรือปอดติดเชื้อนั้น หนี่งในขั้นตอนที่เป็นมาตรการการป้องกันที่สำคัญคือ ต้องสืบให้ทราบว่าจุดเกิดเหตุนั้นมาจากที่ไหน จุดใดคือจุดเสี่ยงของการแพร่ระบาด ซึ่งเมื่อเราทราบแล้ว เราก็ต้องถามตัวเองว่า “ตัวเราเกี่ยวข้องกับแหล่งแพร่เชื้อนั้นมากน้อยแค่ไหน” โดยถ้าเกี่ยวข้องทางตรง เช่น เราทำงานในประเทศนั้น เมืองนั้นที่มีการแพร่เชื้อ หรือถ้าทางอ้อมก็เช่น เรามีเพื่อน ญาติ คนใกล้ชิด ที่เดินทางไปยังสถานที่เกิดเหตุ แล้วกลับมาอยู่กับเราหรือเปล่า? ถ้าตัวเราหรือคนใกล้ชิด มีความเกี่ยวข้องกับแหล่งแพร่เชื้อล่ะก็ นั่นหมายความว่า “เราต้องเฝ้าระวังตัวให้ดี” แต่ถ้าเราไม่ได้เกี่ยวข้องกับแหล่งแพร่เชื้อเลยไม่ว่าจะทางใดทางหนึ่ง ก็มีโอกาสน้อยมาก ๆ ที่เราจะได้รับเชื้อจนเป็นอันตราย
3.ศึกษาอาการของโรคให้เข้าใจ เพื่อไว้ใช้สังเกตตัวเองและคนใกล้ชิด
การตื่นกลัวการระบาดของโรคอย่างเดียวไม่ได้ช่วยทำให้อะไรดีขึ้น แต่การศึกษาให้รู้ว่าโรคปอดติดเชื้อ หรือโรคระบบทางเดินหายใจที่แพร่ระบาดอยู่นั้น มีอาการอย่างไร และจะรับมืออย่างไรต่างหาก คือสิ่งที่เราควรทำ ซึ่งการรู้ให้ได้ว่าอาการแสดงของโรคเป็นอย่างไรนั้น ถือว่าสำคัญที่สุดเป็นอันดับแรก เพื่อให้เราสามารถสังเกต ตรวจสอบตัวเองได้ ยิ่งถ้าเราหรือคนใกล้ตัวเรา มีความเกี่ยวข้องกับแหล่งแพร่เชื้อด้วยแล้ว เรายิ่งต้องเฝ้าสังเกตอาการอย่างใกล้ชิด
โดยอาการหลักของโรคระบบทางเดินหายใจจะคล้าย ๆ กันก็คือ จะมีอาการเหมือนไข้หวัด เพราะเกิดจาการติดเชื้อไวรัสเหมือนกัน และอาการที่พบได้ก็คือ จะมีไข้สูง ปวดเมื่อย น้ำมูกไหล เจ็บคอ ไอ เหนื่อยหอบ โดยหากสังเกตแล้วมีอาการดังกล่าว ก็ควรตระหนักไว้ได้เลยว่า เรามีความเสี่ยงแล้ว จึงควรรีบไปพบแพทย์โดยด่วน
4.อย่ากลัวถูกกักตัว แต่จงกลัวว่าอาจตายและแพร่กระจายเชื้อโรคได้
เมื่อสังเกตพบแล้วว่าตัวเราเองมีอาการที่เสี่ยงจะเป็นโรคปอดติดเชื้อตามข่าวที่แพร่ระบาดอยู่ สิ่งที่เราต้องทำคือการรู้หน้าที่ตัวเองว่า จะต้องรีบพาตัวเองไปพบแพทย์ เพื่อให้ตรวจสอบว่าเราเป็นโรคปอดติดเชื้อจริงตามที่เป็นข่าวหรือเปล่า เราต้องให้ข้อมูลว่าเราหรือคนใกล้ชิด เกี่ยวข้องกับแหล่งเกิดเหตุหรือไม่ เพื่อให้สามารถคัดกรองโรคได้ ทั้งนี้ การที่เรารู้หน้าที่ตัวเองนั้น ไม่เพียงแต่จะทำให้เราปลอดภัย และหายจากอาการป่วยได้เท่านั้น แต่เรายังช่วยทำให้โรคไม่แพร่กระจายออกไป ทำอันตรายเป็นวงกว้างขึ้นกับผู้คนในสังคมอีกด้วย
5.ติดตามข่าวต่อเนื่องวันต่อวัน ให้รู้เท่าทันสถานการณ์
การแพร่ระบาดของโรคระบบทางเดินหายใจนั้น มีระดับขั้นในตัวเอง คือสามารถที่จะลุกลามจนเป็นอันตรายถึงขั้นที่จำเป็นต้องประกาศมาตรการฉุกเฉินได้ ดังนั้น เพื่อให้เราสามารถวางแผนชีวิตได้อย่างถูกต้อง และป้องกันดูแลตัวเองให้ห่างไกลจากโรคระบาดให้ได้มากที่สุด เราจึงจำเป็นต้องติดตามข่าวสารอยู่เสมอ เพื่อดูว่าสถานการณ์ในแต่ละวันเป็นอย่างไรบ้าง และมีประกาศแนวทางในการป้องกันตัวเองอย่างไรบ้างที่เราควรปฏิบัติ เช่น ในกรณีที่เกิดการระบาดรุนแรง ก็อาจมีการปิดประเทศ ปิดเมือง ห้ามข้าม เราก็ต้องรู้ว่า ห้ามไป หรือถ้าไปได้ ก็ต้องรู้ว่าควรดูแลตัวเองยังไง เช่น ใส่หน้ากากอนามัย ล้างมือบ่อย ๆ สวมถุงมือ ฯลฯ เราก็ต้องปฏิบัติตามประกาศอย่างเคร่งครัด เพื่อให้ปลอดภัยและไม่กลายเป็นหนึ่งในผู้ติดเชื้อที่แพร่กระจายเชื้อต่อไปยังผู้อื่นนั่นเอง
โรคระบบทางเดินหายใจ อย่างโรคปอดติดเชื้อนั้น จำเป็นจะต้องมีทั้งแนวทางในการรักษาที่ถูกต้อง ร่วมกับมาตรการในการป้องกันที่ถูกต้องด้วย ถึงจะสามารถควบคุมโรคไม่ให้แพร่กระจายไปได้ ซึ่งหน้าที่ของเราทุกคนในช่วงเวลาที่เกิดข่าวการแพร่ระบาด ก็คือ ต้องมีสติ ไม่ตื่นกลัวเกินไป และการดูแลตัวเองให้ดีให้ถูกต้องที่สุด ปฏิบัติตามประกาศอย่างเป็นทางการของกรมควบคุมโรค และ WHO เพื่อให้สามารถรับมือกับโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อดูแลตัวเองให้ปลอดภัยจากโรคได้จริง ๆ และมีส่วนช่วยในการควบคุมไม่ให้โรคลุกลามไปไกล จนสุดท้ายก็สามารถจัดการสถานการณ์การแพร่ระบาดให้หายไปได้ในที่สุด
