ไม่ว่าจะเป็นนักกีฬาหรือคนที่มีใจรักในการออกกำลังกาย เราต่างก็ถูกแนะนำสอนสั่งกันมาเสมอว่า “ต้องยืดเส้นยืดกล้ามเนื้อก่อนออกกำลังกา” หรือที่คุ้นชินกันว่า ต้อง Warm Up ก่อนไม่งั้นจะทำให้เกิดการบาดเจ็บ แต่ทั้งนี้หลายคนอาจจะยังไม่ทราบว่า ในกระบวนการของการยืดเส้นหรือ การทำ Stretching นั้น มีวิธีการทำที่แตกต่างกัน และแต่ละวิธีที่มีช่วงเวลาที่เหมาะสมต่างกัน ทำให้ถ้า Stretching ผิดวิธี ผิดช่วงเวลา แทนที่จะปลอดภัย ก็อาจทำให้ร่างกายได้รับบาดเจ็บได้
Warm Up & Cool Down กับการ Stretching
โดยทั่วไปแล้วการทำ Stretching หรือ การยืดเส้นกล้ามเนื้อนั้น จะแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ Static Stretching และ Dynamic Stretching ซึ่งแต่ละแบบก็จะเหมาะกับการยืดเส้นที่ต่างกัน โดยมีรายละเอียด ดังนี้
• Static Stretching เป็นการยืดเส้นแบบหยุดนิ่ง ซึ่งมักเป็นท่าที่ให้ทำค้างไว้แล้วกดเส้นลงไปประมาณ 8-30 วินาที มีวัตถุประสงค์เพื่อ “ให้กล้ามเนื้อคลายตัวออก” จึงเหมาะสำหรับใช้ในการทำ Cool Down หลังออกกำลังกาย
• Dynamic Stretching เป็นการยืดกล้ามเนื้อแบบเคลื่อนไหว “เพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการออกกำลังกาย” จึงเหมาะสำหรับเป็นการ Warm Up ก่อนใช้กล้ามเนื้อนั้นๆ ในการทำกิจกรรม
แค่รู้ว่าต้องยืดเส้น อาจเป็นที่มาของการบาดเจ็บ
จากคำอธิบายเรื่องประเภทของการทำ Stretching ทำให้เราเห็นภาพอย่างชัดเจนว่า “การยืดเส้น” นั้น ไม่ใช่ว่าจะทำอะไรก็ได้ แต่มีรูปแบบและประเภทของการยืดเส้น ที่เราควรปฏิบัติตาม นั่นก็คือ ทำ Static Stretching กับการ Cool Down หลังออกกำลังกาย และทำ Dynamic Stretching กับการ Warm Up ก่อนออกกำลังกาย
ซึ่งโดยส่วนใหญ่แล้ว คนมักไม่สนใจ หรือไม่ทราบหลักการที่ถูกต้องนี้ รู้ก็แต่เพียงว่า “ต้องยืดเส้น” แต่ยืดไม่ถูกวิธีและไม่ถูกช่วงเวลา จึงทำให้กลายเป็นที่มาของปัญหาอาการบาดเจ็บในที่สุด ยกตัวอย่างที่พบได้บ่อยเลยก็คือ การเลือกทำ Static Stretching ในตอน Warm Up แทน โดยเป็นการทำให้กล้ามเนื้อผ่อนคลาย ซึ่งเมื่อกล้ามเนื้อผ่อนคลายแล้ว จะไม่เหมาะกับการไปออกแรงซ้ำ แต่พอเราไปออกกำลังกายหนักเข้า ก็ทำให้เกิดอาการบาดเจ็บนั่นเอง
การยืดเส้นกล้ามเนื้อ ไม่ว่าจะเป็นช่วง Warm Up หรือว่า Cool Down ล้วนเป็นสิ่งสำคัญที่ทำให้ลดโอกาสในการบาดเจ็บ แต่ทั้งนี้ทั้งนั้น หากเราไม่ศึกษาให้เข้าใจและทำอย่างถูกวิธีแล้วล่ะก็ การยืดกล้ามเนื้อ หรือการทำ จะกลายเปลี่ยนเป็นดาบสองคม ที่ทำให้เราต้องทุกข์ระทมกับอาการบาดเจ็บและเสียวินัยในการออกกำลังกาย เสียโอกาสในการฝึกซ้อม และนำไปสู่ผลลัพธ์ที่ความล้มเหลวได้ในที่สุด